Vanuit Jeruzalem gaan we op weg naar Jordanië. We rijden richting Jericho om dan langs de Dode Zee verder in zuidelijke richting te gaan. De Dode Zee is een toeristische trekpleister: wie vindt het nu niet bijzonder om door het hoge zoutgehalte van het water moeiteloos te kunnen drijven?

De Dode Zee is om nog meer redenen belangrijk. Zowel voor Jordanië als voor Israël is het een bron voor de winning van mineralen. Veel van die mineralen worden gebruikt in de cosmetica-industrie. Dode Zeeproducten als zeep of handcrème genieten inmiddels overal bekendheid.

Het meer is ondanks zijn naam niet helemaal zonder leven. Overal op de bodem zijn zoetwaterbronnen, waar het wemelt van microscopisch kleine diertjes. De Bijbel noemt dit meer op de laagst gelegen plek van de wereld ook geen Dode Zee, maar Zee van de Vlakte of Zoutzee (Deuteronomium 3: 17).

Wie hoort van leven op de bodem van de Dode Zee, denkt ongetwijfeld direct aan de profetische beschrijving in Ezechiël 47 over het heilige water uit de nieuwe tempel. Het zoete water van deze tempelbeek stroomt uit in de Dode Zee en brengt die zo opnieuw tot leven (Ezechiël 47: 8):

Hij zei tegen mij: Dit water stroomt weg naar het oostelijke gebied en stroomt in de Vlakte naar beneden en komt in de zee. In de zee uitgestort, wordt het water gezond.

Sterker nog (Ezechiël 47: 10):

Verder zal het gebeuren dat er vissers langs zullen staan vanaf Engedi tot En-Eglaïm. Er zullen droogplaatsen voor sleepnetten zijn. Hun vis zal van elke soort zijn, zeer talrijk, zoals de vis in de Grote Zee.

Zover is het nog lang niet. De Dode Zee droogt langzaam maar zeker op, sinds het water van de Jordaan voor irrigatie gebruikt wordt. Al zijn er grootse plannen om de opdrogende Dode Zee van vers water te voorzien via pijpleidingen of een kanaal vanuit de Rode Zee helemaal in het zuiden bij Eilat.

Bij de Dode Zee liggen belangrijke Bijbelse plaatsen, zoals Engedi, waar David zich verborg voor Saul (1 Samuël 24). In het Hooglied wordt deze oase ook genoemd (Hooglied 1: 14):

Mijn Liefste is mij een tros hennabloemen uit de wijngaarden van Engedi.

We bezoeken Masada hoog boven de Dode Zee gelegen. Hier bouwde koning Herodes de Grote een belangrijke vesting met een indrukwekkend paleiscomplex. Masada is beroemd geworden door de Joodse vrijheidsstrijders, die zich hier terugtrokken na de verwoesting van Jeruzalem in het jaar 70.

We vervolgen de reis naar het zuiden tot de grensovergang naar Jordanië bij de havenstad Eilat aan de Rode Zee. Hier bouwde koning Salomo 3.000 jaar geleden zijn havenstad Ezeon-Geber. Daar liet hij zogenaamde Tarsis-schepen bouwen voor zijn handelsvloot (1 Koningen 9: 26):

Koning Salomo bouwde ook een vloot in Ezeon-Geber, dat bij Eloth ligt, aan de oever van de Schelfzee, in het land Edom.

Rijk beladen keerde de vloot elke drie jaar terug, zoals in de 17e eeuw de schepen van de VOC terugkeerden in de Nederlandse havens (1 Koningen 10: 22):

Eens in de drie jaar liep de Tarsisvloot binnen, beladen met goud, zilver, ivoor, apen en pauwen.

Vanuit Eilat reizen we naar de Wadi Rum woestijn. Hier zijn de opnamen gemaakt voor de Amerikaanse sciencefictionfilm The Martian uit 2015 met in de hoofdrol Matt Damon. Inderdaad lijkt het landschap met zijn verschillende kleuren zand op de beelden van het oppervlak van de rode planeet Mars.

Vanuit Wadi Rum vertrekken we richting Petra. We volgen daarbij de beroemde Kings Highway, die in de Bijbel de Koninklijke Weg wordt genoemd. Langs deze route door het oude Edom wilde Mozes met het volk Israël optrekken in de richting van het Beloofde Land (Numeri 20: 17 en 21: 22).

De gebouwen in Petra zijn uitgehouwen uit het rode zandsteen van de rotsen. Via een spectaculaire bergkloof, de Siq, kun je de stad bereiken. De kloof slingert zich meer dan een kilometer tussen hoge zandstenen rotsen door. Hier en daar is de Siq maar een paar meter breed.

De beroemde Schatkamer in Petra is gebruikt als tempel in de avonturenfilm Indiana Jones and the Last Crusade uit 1989, geschreven door George Lucas de bedenker van Star Wars en geregisseerd door Steven Spielberg, met in de hoofdrollen Harrison Ford en James Bond acteur Sean Connery.

Nu is de Schatkamer van Petra geen tempel en al evenmin een echte schatkamer. Het uit de rotsen gehouwen complex is in feite een grafmonument en wel dat van Aretas IV (9 v.Chr. – 40 n.Chr.), koning van Nabatea, een rijk dat zich uitstrekte van Damascus in het noorden tot Hegra in Saoedi-Arabië.

En met Koning Aretas komen we uit in het Nieuwe Testament. Lucas vertelt in Handelingen 9 van de bekering van de apostel Paulus op weg naar Damascus. Hij sluit dit gedeelte in Handelingen 9: 24-25 af met de spectaculaire ontsnapping van Paulus uit die stad:

En zij bewaakten de poorten, zowel overdag als ’s nachts, om hem te kunnen doden. Maar de discipelen namen hem ’s nachts mee en lieten hem door een opening in de muur neer, door hem in een mand te laten zakken.

De apostel schrijft daar later zelf in 2 Korintiërs 11: 32-33 het volgende over:

In Damascus liet de stadhouder van koning Aretas de stad van de Damascenen bewaken, omdat hij mij gevangen wilde nemen; en door een venster werd ik in een mand door de muur neergelaten en ontvluchtte zo zijn handen.

De apostel vermeldt die ontsnapping uit het Damascus van koning Aretas trouwens niet als zomaar een sterk staaltje. Integendeel hij gebruikt die als illustratie voor zijn eigen zwakheid en Gods grote goedheid en genade. Juist in onze zwakheid kan Gods kracht immers voluit zijn werk doen (2 Korintiërs 12: 9):

Mijn genade is voor u genoeg, want Mijn kracht wordt in zwakheid volbracht.

Vanuit Petra reizen we verder naar het noorden. Opnieuw langs de route van de oude Koningsweg. Met op strategische punten overblijfselen van kruisvaarderskastelen. Indrukwekkende ruïnes, waarvan we er één bezoeken: Montreal, in 1115 gebouwd door Boudewijn I van Jeruzalem, bij het dorpje Shobak.

In Madaba (Numeri 21: 31 en Jozua 13: 9) bezoeken we de Kerk van St. Joris. Hier is een mozaïekvloer uit de 6e eeuw met daarop afgebeeld de oudste kaart van het Heilige Land. Jeruzalem duidelijk herkenbaar. De beroemde Byzantijnse winkelstraat – de cardo – precies in het midden.

Van Madaba rijden we verder naar de berg Nebo. Hoog boven de vlakte van de Jordaan kun je van hieruit Israël zien liggen. In feite sta je zo op dezelfde plek als Mozes meer dan 3.000 jaar geleden. Vanwaar hij naar Gods belofte heel het Beloofde Land mocht zien (Deuteronomium 32:49):

Beklim het Abarimgebergte, dat is de berg Nebo, die in het land van Moab ligt en die zich tegenover Jericho bevindt, en zie het land Kanaän, dat Ik aan de Israëlieten in bezit geef.

En inderdaad beklimt Mozes vanuit de vlakten van Moab de berg Nebo (Deuteronomium 34: 1-3):

Toen beklom Mozes, vanuit de vlakten van Moab, de berg Nebo, de top van de Pisga, die recht tegenover Jericho ligt. En de HEERE liet hem heel het land zien: van Gilead tot Dan, heel Naftali, het land van Efraïm en Manasse, heel het land van Juda tot aan de zee in het westen, het Zuiderland, de vlakte van de vallei van Jericho, de palmstad, tot aan Zoar.

Daarna sterft Mozes op deze berg. Vanzelfsprekend is hier ook een kerk die daaraan herinnert. Wie denkt dan niet aan het wonder dat Mozes het Beloofde Land niet mocht binnengaan, maar dat wij dankzij Christus’ verzoenend lijden en sterven juist vrije toegang hebben gekregen.

In dat verband is het mooi om hier het gedenkteken te zien dat de Italiaanse kunstenaar Giovanni Fantoni gemaakt heeft. In de vorm van een bronzen kruis heeft hij de staf met de koperen slang uitgebeeld, die Mozes in opdracht van God mocht maken. Wie naar de slang keek, bleef in leven (Numeri 21: 9):

Toen maakte Mozes een koperen slang en zette hem op de staak. En het gebeurde als de slang iemand beet dat hij naar de koperen slang keek en in leven bleef.

De Heere Jezus betrekt die woorden over de koperen slang in de woestijn op zichzelf. Zijn verzoenend lijden en sterven aan het kruis brengt redding aan ieder die in Hem gelooft. De koperen slang hoog opgeheven tot redding verwijst zo naar het kruis van Golgota horen we de Heiland zeggen (Johannes 3: 14-16):

En zoals Mozes de slang in de woestijn verhoogd heeft, zo moet de Zoon des mensen verhoogd worden, opdat ieder die in Hem gelooft, niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft. Want zo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat ieder die in Hem gelooft, niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft.

Ds. J.P. Strietman