Wee degenen die het kwade goed noemen
en het goede kwaad,
die het licht tot duisternis maken
en het duister tot licht,
die van zoet bitter maken
en van bitter zoet.
Jesaja 5:20

Hoe het nu is

In 2016 leerden we een nieuw woord kennen, namelijk nepnieuws. Dat woord betekent dat we opzettelijk verkeerd nieuws brengen om invloed uit te oefenen op de politiek of het bedrijfsleven. Inmiddels zijn we al aan het woord gewend, al valt het nog niet mee, wat er nu wel of niet onder wordt verstaan. We voelen allemaal wel aan, dat dit op gespannen voet staat met wat voor ons belangrijke waarden zijn als eerlijk, betrouwbaar en oprecht. Veel ouders spannen zich in om dit hun kinderen te leren. Ook moeten we toegeven dat het nog geen eenvoudige zaak is. Lange tijd wisten we precies wat goed en slecht was, maar dat ligt vandaag genuanceerd. Ik ken christenen die president Trump omarmen en anderen die hem verfoeien, er zijn christenen die duurzaamheid als een christelijke opdracht beschouwen en er zijn christenen die vinden dat het niets met geloven te maken heeft. En je komt christenen tegen die de kerk belangrijk vinden, maar ook christenen die vinden dat ze er wel zonder kunnen.

Hoe het toen was

Als Jesaja dit schrijft gaat het redelijk goed met Israël. Dat wil zeggen het gaat goed met de economie en er is een politiek stabiel klimaat. Koning Uzzia is al 50 jaar aan de macht en is de langstzittende koning van het tweestammenrijk Juda. Dat is best bijzonder, want in het tienstammenrijk Israël is het een komen en gaan van koningen en er is behoorlijk wat dreiging van de grootmachten Egypte en Assyrië. Maar ondanks alle goede bedoelingen van koning Uzzia gaat de moraal van het volk de verkeerde kant op. Bovenstaand vers maakt deel uit van hoofdstuk 5 en daar gaat het over oordeel. Jesaja begint met het “Lied van de wijngaard” en beschuldigt het volk ervan, dat ze wrange druiven voorbrengt. Jesaja bedoelt dan hebzucht, drankzucht, omkoperij en het plegen van onrecht. De reden is dat ze niet meer naar God luisteren en de wijsheid alleen nog bij hun zelf zoeken. Kwade dingen worden voor goed uitgelegd, met als gevolg dat het goede niet meer wordt herkend of voor kwaad wordt gehouden. Het volk wil naar vermaningen niet meer luisteren en heeft last van zelfrechtvaardiging. Dat wil zeggen ze halen de schouders op, kijken de andere kant op of hebben een goed excuus. Jesaja roept op tot inkeer en om verandering. Jesaja wijst erop dat als dat niet gebeurt het volk in ballingschap zal raken, omdat God hun de rug toekeert.

Hoe verder…..

De boodschap die Jesaja aan de Judeeërs geeft is voor ons ook actueel. Van ons wordt een scherp onderscheidingsvermogen gevraagd om dat wat goed en de waarheid is te kunnen onderscheiden. In onze tijd kennen we meestal een diverse waarheid of beter gezegd ieder heeft zijn eigen waarheid. Daarbij kennen we twee uitersten, relativisme, dat wil zeggen dat er eigenlijk geen waarheid bestaat, alles is relatief en het andere uiterste is fundamentalisme, waarbij de waarheid liefdeloos en overheersend is. Jesaja wil geen van beiden, maar zoekt de waarheid in de wil van God. Wie God gehoorzaamt zal door zijn geweten en schaamtegevoel de waarheid onder ogen willen zien. Die is bereid eigen handelen kritisch te volgen. Onder ogen te zien wat je werkelijke verlangens zijn en op zoek te gaan naar evangelische alternatieven. Mogelijk is de uitspraak van Jezus nog een goede aanvulling: “Ik ben de weg, de waarheid en het leven” (Joh 14:6).

Pieter Knijff

Deze meditatie is gepubliceerd in de Tsjerkepraat van oktober 2019