“Jezus nam de vijf broden en de twee vissen, keek omhoog naar de hemel en sprak het zegengebed erover uit”
Lucas 9: 16

Op de eerste woensdag in November krijgen we allemaal de gelegenheid om in het bijzonder te danken voor al onze stoffelijke behoeften, zoals voedsel, lucht, water en alle materiële dingen. Maar ook voor alles wat dit mogelijk maakt; ons werk, ons bedrijf of onze inzet bij vrijwilligerswerk.

Veel mensen in Nederland vinden dit niet meer nodig, overgewicht is groter probleem dan honger, onze supermarkten liggen vol- we moeten zelfs veel producten weggooien- en velen denken dat ze deze overvloed te danken hebben aan eigen inzet: wetenschap, techniek of een juist economisch beheer.

Bovenstaande tekst staat in het verhaal van de spijziging van de 5000 en mogelijk waren het er veel meer. Voordat Jezus het brood breekt en uitdeelt bidt hij waarschijnlijk eerst het joodse gebed voor de maaltijd. Vrij vertaald luidt dat ongeveer zo: “Geprezen bent U, Eeuwige onze God, Koning van de wereld, die brood uit de aarde doet voortkomen”. Jezus erkent hiermee dat het brood dat Hij gaat verdelen ons van God gegeven is. Wij erkennen Hem als de schepper van alle dingen, zoals Psalm 24 daarvan getuigt: “De Eeuwige behoort de aarde en wat er zich bevindt, de wereld en wat er woont” en we betonen onze dankbaarheid, we zien alles wat we hebben verkregen als een geschenk uit de hemel.

In 2017 deed ik een onderzoek onder boeren en hun relatie met de kerk. Ik gaf hun 5 Bijbelse woorden en vroeg hen of ze deze woorden eens wilden ordenen. Welke de belangrijkste voor hen waren? De uitkomst luidde: eerst dankbaarheid, dan verwondering, afhankelijkheid, verantwoordelijkheid en rechtvaardigheid. Wel gaven ze aan dat die woorden ook veel met elkaar te maken hebben, dankbaarheid komt voort uit verwondering en afhankelijkheid en leidt tot verantwoordelijkheid en rechtvaardig handelen.

Het valt mij op dat veel overdenkingen op dankstond verantwoordelijkheid als thema hebben. Hoe wij met de schepping omgaan, of we duurzaam ondernemen en wel bewust onze boodschappen doen? Vanuit onze dankbare levenshouding is daar veel voor te zeggen. Alles wat ons toevertrouwd is dienen we te bewerken en te bewaren. Jezus doet dat trouwens ook in dit verhaal, Hij geeft overvloedig, maar wat er teveel is wordt wel weer keurig bijeen verzameld, ze gooien het overtollig brood niet weg. Maar toch denk ik dat we ons vooral moeten richten op onze dank aan God, Hij maakt het mogelijk dat wij kunnen werken en leven. Het is niet alleen onze inzet en het is ook niet gewoon, evenmin hebben we er recht op. “Jezus keek omhoog naar de hemel” zegt de evangelist en dat mogen wij op dankstond ook doen.

Pieter Knijff

Deze meditatie is gepubliceerd in de Tsjerkepraat van november 2018